Хадри Окотэтто. О ритуале «Нибтӑрава»

«Нибтӑрава» илаӈгананаˮ сямянхат тарана хэбидя сермаˮ. Хуркариˮ серˮ тӑня пэрӈаˮмаˮ, хуркари яхаˮ тэворӈаваˮмаˮ, ӈодьбята сямян ӈӑмгэ нибтебада.

Вэйнзерˮ хэˮмяхад, хэхэˮ яхаˮ ядэрмаʼ нерня, ӈарка нибтравамʼ мэˮмаˮ маляӈгана ненэця, тикыʼ хавна сямян ӈамгэ нибтебадаˮ. Тыˮ, ханˮ, мядоʼ мюйˮ тюнцяʼ икня пюбарпадаˮ, тикыʼ хавна мядʼ мюня мурюмбада есяʼ ниʼ тюнцяʼ идмʼ пюбарпасятыˮ.

Тэри нибтрӑваʼ маляӈгана, торабтадакомʼ ту якˮ, хыдякоʼ мюʼ пэрцятыˮ, тикы пуд кыв-кывмʼ вадець – пыхыдадоʼ, сэвдоʼ нибтеӈгу”.
Нибтараˮмаˮ пуд, торабтаˮнаˮ хыдямʼ мякнанаˮ хэхэʼ ханнаˮ ӈылʼ ӈабтасятыдоʼ.

Ненэциеˮ торабтададоʼ яӈгаркасятыˮ. Хӑняӈыˮ етя сертавы лидяӈгасавэй пӑлаʼ ютекмʼ мэцятыˮ, ханяӈыˮ нохоʼ пусˮ пелякаци мэтарахаˮ, яранзямʼ, пӑрмеркамʼ тахарамбӑдархаˮ.

Тюнцяʼ идʼ ӈобтаремʼ мутрада тӑня. Нерня сярʼ есяʼ мюня пӑрадамбӑда, тикыʼ пуд япда икня вабтабӑда. Тикы иˮ мата, мерё хӑлтамба мэта, неˮ серкˮня таранава.

Мӑсиˮ тидʼ паднакэв, хӑрвобта ӈӑмгэмʼ юрнакэдмʼ, ӈӑво ехэранакэдмʼ. Паднадаˮ, пыдараˮ хӑнзерˮ нибтӑравамдаˮ вадеˮӈаˮдаˮ.

«Нибтӑрава» один из важных и часто проводимых ненецких ритуалов, во время которого очищают практически все: людей, животных, предметы быта, одежду.

Ритуал может большим, тогда он состоит из нескольких этапов: очищение огнем и дымом, очищение чаговой водой и ее паром. Во время небольшого ритуала может применяться очищение только огнем и дымом или только чаговой водой.

Важным ингредиентом является «торабтˮ» в состав которого входят кишечный жир дикого оленя, бобровый или соболиный мех, кусочки чаги и можжевельник. Этот состав может меняться в зависимости от значимости ритуала и территории проживания ненцев. «Торабтˮ» кладут в горящие угли и очищаются дымом издавая звуки «кыв-кыв, кыв-кыв»

Чаговая вода «тюнцяʼ иˮ», тоже подготавливается специальным образом, чагу обжигают на раскалённой сковороде до угольков и заливают холодной водой.
Этой водой можно умываться, промывать раны. Во время ритуала опрыскивают людей и все что находится вокруг. Для очищения паром, воду брызгают на раскаленный лист металла или чугунную сковороду.

Окотэтто Хадри – преподаватель северного танца, мастер народных промыслов, дизайнер этнической одежды, руководитель театра танца “Илир”

Leave a Reply

This site uses Akismet to reduce spam. Learn how your comment data is processed.